Zelfs vandaag de dag nog krijgen we nog veel te maken met verwarring tussen HSP en ADHD.
Graag zet ik even de overeenkomsten en verschillen voor jullie op een rijtje
Wat is juist ADHD
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder en is een term die afkomstig is uit het DSM-IV classificatiemodel, het classificatiesysteem waarmee in de psychiatrie wordt gewerkt. In het DSM-IV model worden drie kernsymptomen van ADHD genoemd: concentratiestoornissen (vergeetachtigheid, niet kunnen luisteren, snel afgeleid zijn), impulsiviteit (eerst doen en dan nadenken, dingen eruit flappen, voor zijn beurt spreken) en hyperactiviteit (een continue gevoel van onrust, veel friemelen, opstaan en bewegen, gespannenheid).
Enkele criteria voor ADHD zoals ze in het DSM-IV model genoemd staan:
- moeite met aandacht,
- dromerigheid,
- moeite met plannen en structureren,
- veel praten of ‘doordraven’,
- moeite met meervoudige opdrachten,
- moeite met het uitvoeren van opdrachten,
- druk en impulsief gedrag
- moeite met concentratie.
Er kan alleen van ADHD gesproken worden indien een bepaald aantal symptomen in minimaal twee hoofddomeinen gedurende minstens een halfjaar voorkomt en deels moeten ze al voor het zevende jaar begonnen zijn en tot belemmeringen in het functioneren hebben geleid. Een ander criterium is dat de symptomen in meer dan één milieu (thuis, school, vrienden/werk) tot uiting komen .
Wat is juist hooggevoeligheid?
Een hooggevoelig persoon heeft veel sterkere zintuigen, ervaart alles veel heftiger dan een ‘gemiddeld persoon’ en voelt zich daardoor vaak overprikkeld. Klachten die daarbij horen zijn onder andere: extreme vermoeidheid, waas in het hoofd, opgejaagd gevoel, last van spanningen (ook van die van anderen), slecht kunnen concentreren, moeite met je geheugen.
Wat is dan eerst en vooral het verschil?
ADHD kunnen we in DSM-IV classificatiemodel gaan terugvinden en is dus een aandoening/ stoornis.
HSP komt hierin niet voor en is enkel en alleen maar een karaktereigenschap.
Wat zijn de zichtbare verschillen?
- Het verschil tussen ADHD en HSP: Wanneer je een kind met ADHD in een rustige prikkelarme omgeving plaatst, dan zal het gedrag toch nog onrustig blijven. Dit in tegenstelling tot een kind met HSP. Als je die in een prikkelarme omgeving plaatst, zal hij of zij rustiger worden en zich veel beter kunnen concentreren.
- Hooggevoelige kinderen kunnen wanneer ze langdurig onder druk staan, net als ” ADHD kinderen” , onrustig worden, symptomen van stress vertonen en lichamelijk druk gedrag ontwikkelen. In zulke gevallen voelt het hooggevoelige kind zich in het nauw gedreven en overprikkeld.
- Over het algemeen zijn hooggevoelige kinderen rustige, ijverige en meewerkende types. Er zijn dus overeenkomsten maar er zijn nog duidelijkere verschillen. Een belangrijk onderscheid tussen rusteloze hooggevoelige kinderen en ADHD-kinderen is de mate waarin ze zich kunnen concentreren wanneer ze niet worden afgeleid. ADHD-kinderen kunnen ook in een prikkelarme omgeving moeilijk voor meer dan een kort moment in één ding geïnteresseerd blijven. ADHD-kinderen vallen vooral op omdat ze altijd snel afgeleid zijn. Kinderen met een hooggevoelig karakter kunnen zich juist heel intensief met iets bezighouden en de wereld om hen heen daarbij vergeten. Zij vallen eerder op omdat ze overdreven ijverig en wijs zijn, of teruggetrokken, verlegen en angstig zijn.
- De Amerikaanse psychologe Aron voegt toe dat in tests bewezen is dat er bij ADHD-kinderen meer bloedtoevoer plaatsvindt naar de linkerhersenhelft. Bij hooggevoelige kinderen gaat er meer bloed naar de rechter hersenhelft, dit is de helft die te maken heeft met sociale en emotionele vaardigheden.
Beiden kunnen snel afgeleid worden omdat hen weinig ontgaat. ADHD is echter een afwijking, bepaalde sturingsfuncties werken niet goed zoals: beslissingen nemen, plannen, reflecteren en focussen. Wanneer een hooggevoelig kind niet overweldigd is, is dit kind hierin juist zeer goed. Om onduidelijke redenen weten ADHD-kinderen erg slecht prioriteiten te stellen en de aandacht te blijven richten op waar ze mee bezig zijn. Dit hebben hooggevoelige kinderen onder normale omstandigheden niet
Wat zijn dan nog extra kenmerken van hooggevoelige kinderen die we bij kinderen met ADHD niet waarnemen ?
- HSP kinderen merken snel veranderingen op, al is het nog zo klein, ander kapsel? Andere bril bij iemand? Zij merken dat heel snel op. Zo kunnen hoog gevoelige kinderen ook heel slecht tegen drukke programma’s op de televisie, bijvoorbeeld een spannende of gewelddadige film kan nachtmerries opleveren bij het kind. Ook de toestand van de wereld kan het kind aardig van slag doen raken.
- De gevoelens die er zijn, zijn ook heel intens. Zijn ze boos? Dan zijn ze echt boos! Zijn ze blij? Dan zijn ze ook echt helemaal gelukkig. Maar bij overprikkeling kan die stemming ook ineens omslaan en worden ze weer teruggetrokken en stil. Rust is dan de oplossing.
- Ze voelen het onmiddellijk als er iets mis is. Een ruzie , een conflict,spanningen,.. zullen ze meteen oppikken. Je kunt het niet voor ze verbergen. Ze hebben een sterk intuïtief gevoel.
- Ze hebben een enorme fantasie en zijn heel creatief. Soms kunnen ze zich ook helemaal terugtrekken in die fantasiewereld.
- Plotselinge veranderingen vallen niet in goede aarde bij deze gevoelige kinderen. Bereid ze daarom altijd voor op uitstapjes, verhuizingen of vakanties.
- Vaak komt ook tijdens de vakantie heimwee voor. Neem iets mee waar het kind aan gehecht is.
- Dingen onderzoeken en ook helemaal uitvogelen hoe het werkt en in elkaar steekt is ook één van de kenmerken. Is hun aandacht getrokken dan willen ze er ook alles van weten.
- Wanneer ze iets willen vertellen of delen dan verwachten ze 100% aandacht. Ze kunnen er niet tegen dat jij je laat afleiden van wat zij aan het vertellen zijn.
- Ze kunnen een heel sterk ontwikkelde neus voor alles hebben.
- Ook het gehoor is kan zeer sterk ontwikkeld zijn. Vooral de hoge en lage tonen pikken ze op. Jij hebt misschien niets opgemerkt, maar het kind zal het horen.
- Ze kunnen ook erg gevoelig zijn voor bepaalde kledingstoffen of zelfs voor bepaalde felle kleuren. Laat het kind zelf aangeven wat te dragen en dring geen kleding op die ze niet willen dragen. Het zorgt dan weer voor extra prikkels.
- Over het algemeen zijn ze graag in de natuur, en ook dol op dieren. Deze kinderen voelen zich meer thuis in het bos of in de dierentuin dan in een pretpark. Let op, HSP kinderen kunnen bang hebben van insecten en dieren, ook al zien ze heel graag dieren. Een wesp? Een vlinder? Een hond? Noem maar op, hier kunnen ze echt bang van hebben.
De overeenkomsten tussen hoogsensitief zijn en ADHD
Zo zal een hooggevoelig kind al snel problemen krijgen op school omdat het moeite heeft zich te concentreren wanneer er te veel lawaai is in de klas. Een kind met ADHD kan zich nooit goed concentreren, maar het verschil is niet altijd even makkelijk te maken. ADHD betekent ook dat iemand hyperactief zal zijn. Een hooggevoelig iemand zal dit het meest van de tijd niet zijn, maar sommige kinderen die hooggevoelig zijn, zijn ook sensatiezoekers. Dit is een minderheid, de meeste hooggevoelige kinderen zijn introvert en eerder rustig, maar wanneer een hooggevoelig kind ook een sensatiezoeker is, is de verwarring met ADHD niet ver weg.
Het verwarren van ADHD met het hooggevoelig zijn, gebeurt het vaakst met een bepaalde vorm van ADHD, het ADHD-1 type, beter bekend onder de naam ADD. Bij ADD is de hyperactiviteit zoek, maar is er vooral een concentratieprobleem.
Er zijn dus duidelijke verschillen tussen ADHD en hooggevoelig zijn. Het is dus niet moeilijk te begrijpen dat ADHD en hooggevoelig zijn ook een volledig andere aanpak vragen.
Wat als hooggevoeligheid met ADHD verward wordt
Als hooggevoelig zijn met ADHD verward wordt, dan is de kans groot dat de hooggevoeligheid ten onrechte met medicatie ‘behandeld’ wordt. Dit zal een hooggevoelig persoon of kind niet verder helpen.
De hooggevoeligheid moet herkend en ook erkend worden, maar medicatie is niet nodig en heeft zeker geen enkele nut.
Ik leer de hooggevoelige kinderen omgaan met hun voelsprieten, waar zij het moeilijk mee hebben en hoe zij hiermee kunnen omgaan zodat het niet zo storend meer voor hen is.
Hier leren ze dat het een kracht is, iets positiefs en geen belemmering.
Via workshops of info boost voor de ouders leer ik kinderen al van hele jong aan om dit iets natuurlijks in hun leven te maken. Wil je meer weten neem gerust een kijkje in de agenda, je zal zeker voor jezelf of jouw kind er iets tussen vinden.
https://kindercoachtamara.be/agenda/
Veel liefs
Tamara